Modernistyczny manifest programowy autorstwa Stanisława Przybyszewskiego. Ukazał się w 1899 roku w czasopiśmie „Życie”, po przejęciu przez Przybyszewskiego funkcji redaktora naczelnego.
Autor w eseju przedstawia nowy model sztuki, która w przeciwieństwie do wzorca pozytywistycznego jest wolna od przesłanek społecznych, a także jakichkolwiek restrykcji. Według Przybyszewskiego sztuka powinna pochodzić prosto z duszy, jedynego absolutu, i z tego powodu nie może być mierzona wartościami dobra, zła, piękna lub brzydoty. Artysta nie może w swoim dziele służyć ideologii. Nie można również prowadzić działań edukacyjnych za pomocą sztuki — to, co staje się usłużne wobec jakiegoś zamysłu, automatycznie przestaje być sztuką.
Stanisław Przybyszewski to jeden z najważniejszych twórców okresu Młodej Polski, prekursos polskiego modernizmu, kontrowersyjny dramaturg, eseista, przedstawiciel tzw. cyganerii krakowskiej.
